РАДАВОДНАЯ КНІГА,
комплекс фармалізаваных зьвестак па генеалёгіі дваранскіх родаў, які вёўся Губернскімі дваранскімі дэпутацкімі сходамі.
Уведзены ў Расейскай імперыі Даравальнай граматай дваранству 1785. У іх запісвалі дваранаў, якія валодалі ў губерні нерухомай маёмасьцю; тых, чые продкі валодалі на тэрыторыі губерні маёнткамі; асоб, якія мелі выслужанае дваранства і дваранства замежнага паходжаньня прызнанае ў Расейскай Імперыі (у любой губерні па жаданьні).
Ня ўносілі ў Р.К. асабістых дваранаў і юдэяў, якія набылі правы спадчыннага дваранства.
Р.К. падзяляліся на 6 частак.
У 1-ю частку запісвалі роды рэчаіснага (радавод пачынаецца не раней за 1685) і набілітаванага дваранства.
У 2-ю частку роды выслужанага дваранства ваеннаю службаю. Да 1845 любы афіцэрскі ранг прыносіў спадчыннае дваранства, пасьля 1845.06.11: у войску ранг маёра, у флоце ранг капітан-лейтэнанта (чыны 8-ай клясы). Пасьля 1856.12.09: у войску ранг палкоўніка, у флоце ранг капітана першага рангу (чыны 6-ай клясы).
У 3-ю частку роды выслужанага дваранства цывільнаю службаю або атрыманьнем ордэна, які прыносіў дваранскі статус. Спадчыннае дваранства прыносіў чын 8-й клясы калескага асэсара. Пасьля 1845.06.11 стацкага радцы (чын 5-й клясы), пасьля 1856.12.09 рэчаіснага стацкага радцы (чын 4-й клясы). Да 1845 любы расейскі ордэн прыносіў спадчыннае дваранства. Ордэн сьв. Станіслава фармальна лічыўся польскім, спадчыннае дваранства атрымоўвалі толькі кавалеры 1-ай ступэні, у 1831 ордэн залічаны ў склад расейскіх і спадчыннае дваранства сталі даваць усе ступені ордэна. З 1845.07.22 толькі 1-ая ступэнь ордэна сьв.Ганны стала прыносіць спадчыннае дваранства. З 1855.06.28 спадчыннае дваранства стала даваць толькі 1-ая ступэнь ордэна сьв.Станіслава (гэты ордэн быў малодшым, чым ордэн сьв.Ганны і фармальна існаваў юрыдычны казус, што ў перыяд 1845-55 усе ступэні малодшага ордэну прыносілі спадчыннае дваранства, а вышэйшага ордэну сьв.Ганны толькі 1-ая ступень, рэальна ў гэты перыяд узнагароджваньняў ніжэйшымі ступэнямі ордэну сьв.Станіслава не было). З 1910.05.28 толькі 3-ы першыя ступэні ордэна сьв.Ўладзімера прыносілі спадчыннае дваранства. Пасьля 1910 спадчыннае дваранства прыносілі 1-ыя ступэні ўсіх ордэнаў, усе 4-ы ступэні ордэна сьв.Георгія, першыя 3-ы ступэні ордэна сьв.Ўладзімера.
У 4-ю частку роды замежнага паходжаньня.
У 5-ю частку тытулаваныя роды.
У 6-ю частку старажытныя дваранскія роды, чый радавод пачынаўся раней 1685.
Шляхецкія роды былога ВКЛ, якія былі зацьверджаныя ў расейскім дваранстве, ўносіліся не ў 4-ю частку, як тое было-б лягічным, а запісваліся ў розныя часткі Р.К.
© Ўладзіслаў Вяроўкін-Шэлюта, 2001.
Друкаваная версія: Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 6. Кн. 1. Мн., 2001. С. 49.