РЭФЭРЭНДАР,
(ад лац. referendarius службовая асоба), урад у Польскім Каралеўстве і ВКЛ.
У Польшчы ўрады сьвецкага і духоўнага Р. уведзены ў 1507, у ВКЛ вядомы адпаведна з 1539 і 1575. Выслухоўвалі скаргі прыватных асобаў і паведамлялі іх зьмест канцлеру (а той даводзіў іх да караля), паведамлялі рашэньні манарха на пададзеныя просьбы і скаргі. Знаходзіліся стала пры каралю, давалі яму парады.
У 1633 духоўны Р. ВКЛ атрымаў права ўдзельнічаць у пасяджэньнях Сената з правам дарадчага голаса. У 1635 ураўнаваны ў правох з каронным духоўным Р., засядаў у каралеўскім рэляцыйным судзе, дзе разглядаліся інфлянцкія і курляндзкія справы. У гэты час у ВКЛ заснаваны рэфэрэндарскі суд (ажыцьцяўляўся духоўным Р. аднаасобна) як вышэйшы даменіяльны суд караля. Разглядаў скаргі сялянаў каралеўскіх уладаньняў (каралеўшчын) ВКЛ на старостаў і дзяржаўцаў. Вышэйшай апеляцыйнай інстанцыяй для рэфэрэндарскага суда быў задворны асэсарскі (каралеўскі) суд.
У 154070-я г. урад Р. існаваў і ў Падляскім ваяв.
© Валеры Пазднякоў, 2001.
Друкаваная версія: Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 6. Кн. 1. Мн., 2001. С. 178.