ПАКТА КАНВЕНТА,
(лац. Pacta conventa), пагадненьне публічна-прававога характару паміж шляхтай Рэчы Паспалітай і новавыбраным Каралём.
Фіксавала індывідуальныя абавязкі манарха: забясьпечыць фінансавую дапамогу дзяржаве, выплаціць даўгі папярэдняга Караля, вярнуць у склад дзяржавы страчаныя тэрыторыі, будаваць замкі на межах, разьвіваць флот і артылерыю, выкупляць з татарскага палону «рускую» шляхту, не прызначаць іншаземцаў на ўрады, захоўваць вольнасьці шляхецкія, не ўжываць тытул дзедзіч (г. зн. спадчынны манарх), не выкарыстоўваць войска супраць шляхты і інш.
Упершыню заключана ў 1573 пры выбраньні на пасад Генрыка Валезы разам з Генрыкавымі артыкуламі.
П.к. рыхтаваў нанава пры кожным выбраньні Караля элекцыйны сойм, з канца 17 ст. яго сьпецыяльная камісія зь некалькіх сенатараў і паслоў ад ваяводзтваў. У час апошніх элекцыяў зьмест П.к. мала мяняўся. Пасьля прысягі Караля на П.к. яму ўручаўся дыплём элекцыі на выбраньне яго Каралём.
Літ.: Sobocinski W. Pakta conwenta. Krakow, 1939.
© Валеры Пазднякоў, 1999.
Друкаваная версія: Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 5. Мн., 1999. С. 378.